आजच्या घडामोडींमध्ये, कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी (EPF) धारकांसाठी एक महत्त्वाची बातमी समोर आली आहे. कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO) ने एक नवा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयानुसार, EPF सदस्यांना PF खात्यातून काढण्याच्या मर्यादेत मोठ्या प्रमाणात वाढ केली आहे. त्यामुळे आता सदस्यांना त्यांच्या भविष्य निर्वाह निधीतील अधिक रक्कम काढण्याची परवानगी मिळाली आहे.
नवीन नियम काय आहे?
18 सप्टेंबर 2024 रोजी, EPFO ने एका नव्या नियमाची घोषणा केली. या नियमानुसार, सदस्य आता त्यांच्या PF खात्यातून पूर्वीपेक्षा अधिक रक्कम काढू शकतात. याचा अर्थ असा की, आता सदस्यांना त्यांच्या खात्यातील रक्कम आपल्या गरजेनुसार काढण्याचे स्वातंत्र्य मिळणार आहे. विशेषत: आर्थिक तंगी, आरोग्य समस्या किंवा इतर आपत्कालीन स्थितींमध्ये ही रक्कम उपयोगी पडणार आहे.
PF खात्यातून किती रक्कम काढता येईल?
सध्या लागू असलेल्या नियमांनुसार, कर्मचारी आपल्या PF खात्यातून एकूण रकमेतून 75% रक्कम काढू शकतात. मात्र, नवीन नियमांतर्गत ही मर्यादा आता 90% पर्यंत वाढविण्यात आली आहे. म्हणजेच, PF खात्यातील एकूण रकमेतून 90% रक्कम काढण्याची परवानगी दिली जाईल. या निर्णयामुळे PF धारकांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.
| मर्यादा (पूर्वीची) | नवीन मर्यादा (आता) |
|———————-|———————-|
| 75% पर्यंत | 90% पर्यंत |
कोणती परिस्थिती असताना रक्कम काढता येईल?
EPFO ने ही योजना काही विशेष परिस्थितींमध्ये रक्कम काढण्यासाठी लागू केली आहे. यामध्ये काही महत्त्वाच्या कारणांचा समावेश आहे. खालील परिस्थितींमध्ये आता EPF सदस्यांना रक्कम काढण्याची परवानगी असेल:
1. **घर खरेदी किंवा बांधकाम**: जर कोणाला स्वत:चे घर खरेदी करायचे असेल किंवा घर बांधायचे असेल, तर EPF मधून 90% पर्यंत रक्कम काढता येईल.
2. **वैद्यकीय उपचार**: सदस्यांना किंवा त्यांच्या कुटुंबीयांना कोणत्याही गंभीर आजारावर उपचार करण्यासाठी आर्थिक मदत हवी असेल, तर EPF मधील रक्कम काढता येईल.
3. **शिक्षण खर्च**: उच्च शिक्षणासाठी, विशेषत: परदेशी शिक्षणासाठी सदस्यांना आता PF खात्यातून रक्कम काढण्याची सुविधा दिली जाईल.
4. **लग्न खर्च**: लग्नासाठीही सदस्यांना त्यांच्या PF खात्यातून रक्कम काढण्याची परवानगी मिळेल.
5. **अपघात किंवा आपत्कालीन परिस्थिती**: कोणत्याही अपघातात किंवा आणीबाणीच्या परिस्थितीत सदस्यांना तातडीची आर्थिक मदत मिळण्यासाठी PF खात्यातील रक्कम काढता येईल.
नवीन नियमांचा लाभ कसा होईल?
नवीन नियमांमुळे PF सदस्यांना त्यांच्या आर्थिक गरजा भागवण्यासाठी मोठा दिलासा मिळेल. जर सदस्य कोणत्याही आर्थिक संकटात अडकले असतील, तर त्यांना बँक किंवा इतर कर्ज स्रोतांकडे जाण्याची गरज भासणार नाही. त्याऐवजी ते आपल्या PF खात्यातील रक्कम काढून त्यांचा समस्या सोडवू शकतात. या निर्णयामुळे PF धारकांचे आर्थिक स्वातंत्र्य वाढेल.
कोणासाठी आहे ही योजना?
ही योजना फक्त EPF धारकांसाठी लागू आहे. म्हणजेच, जे कर्मचारी EPFO च्या अंतर्गत येतात आणि नियमितपणे आपल्या भविष्य निर्वाह निधीमध्ये योगदान देतात, त्यांनाच या सुविधेचा लाभ घेता येईल. ही योजना कोणत्याही विशिष्ट कंपनीसाठी नसून, सर्व EPF धारकांसाठी लागू आहे.
रक्कम काढण्यासाठी प्रक्रिया कशी करायची?
EPF खात्यातून रक्कम काढण्यासाठी ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पर्याय उपलब्ध आहेत. खालील प्रक्रिया वापरून सदस्य त्यांचे पैसे काढू शकतात:
1. **ऑनलाइन प्रक्रिया**:
– सदस्यांना EPFO च्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
– त्यांना आपल्या UAN क्रमांकासह लॉगिन करावे लागेल.
– “Online Services” मेनूमधून “Claim (Form-31,19,10C & 10D)” पर्याय निवडावा लागेल.
– नंतर, “Proceed for Online Claim” हा पर्याय निवडून त्यात आवश्यक माहिती भरावी लागेल.
– त्यानंतर, PF खात्यातील रक्कम काढण्याची प्रक्रिया पूर्ण होईल.
2. **ऑफलाइन प्रक्रिया**:
– सदस्यांनी EPFO कार्यालयात जाऊन फॉर्म 31, 19, 10C किंवा 10D भरून तो जमा करावा लागेल.
– त्यानंतर, EPFO कडून सदस्यांच्या अर्जाची तपासणी होऊन रक्कम त्यांच्या खात्यात जमा केली जाईल.
किती दिवसांत मिळेल रक्कम?
सदस्यांना PF खात्यातून रक्कम मिळण्याची प्रक्रिया सुमारे 15 ते 30 दिवसांत पूर्ण होते. जर अर्ज ऑनलाईन पद्धतीने केला असेल, तर हा कालावधी कमी असू शकतो. ऑनलाईन अर्जावर त्वरित प्रक्रिया होते, त्यामुळे सदस्यांना लवकरच रक्कम मिळते. ऑफलाइन अर्ज केल्यास, तपासणी आणि मंजुरीची प्रक्रिया थोडी जास्त वेळ घेते.
| प्रक्रिया | कालावधी |
|———-|———-|
| ऑनलाइन प्रक्रिया | 7-15 दिवस |
| ऑफलाइन प्रक्रिया | 15-30 दिवस |
आर्थिक नियोजनाचे महत्त्व
PF खात्यातील रक्कम काढताना आर्थिक नियोजन करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. PF हा रिटायरमेंटनंतरच्या भविष्याचा आर्थिक आधार आहे. त्यामुळे गरज नसताना या रक्कमेचा वापर टाळणे योग्य ठरेल. केवळ आपत्कालीन परिस्थितीतच ही रक्कम काढावी. अन्यथा, भविष्यातील आर्थिक स्थिरतेवर परिणाम होऊ शकतो.